ΝΤΕΛΗΓΙΩΡΓΗ ΑΙΜΙΛΙΑ:TRAFFICKING,ΕΝΑΣ ΣΚΟΤΕΙΝΟΣ ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΧΩΣ ΤΕΛΟΣ.......

Στις 25 Νοέμβρη είναι η Παγκόσμια ημέρα κάτα της βίας εναντίον των γυναικών,με αφορμή αυτο το γεγονός βρήκα πρόσφορο έδαφος για να αναφερθούμε σε ένα φαινόμενο που ταλανίζει ολόκληρη την  κοινωνία  καθώς εδώ και πάρα πολλά χρόνια,  απλώνει τα πλωκάμια του σε όλα τα κοινωνικά στρώματα,παίρνει διάφορες μορφές και έχει  εκατομμύρια θύματα,πρόκειται για την διεθνική σωματεμπορία.

Όσον αφορά τον εννοιολογικό προσδιορισμό της,είναι θα λέγαμε αρκετά περίπλοκος καθώς συχνά συγχέεται με έννοιες όπως, η παράνομη μετανάστευση και η πορνεία. Εύλογα μπορεί κανείς να κατανοήσει την στενή σχέση ανάμεσα σε διεθνική σωματεμπορία και μετανάστευση,αν σκεφτεί οτι κάθε παράνομη διακίνηση είναι επίσης μια μορφή μετακίνησης, με τη διαφορά ότι η πρόθεση του διακινητή είναι να εκμεταλλευτεί το/τη μετανάστη/-τρια.Ετσι,το λαθρεμπόριο μεταναστών/-τριών εύκολα μπορεί να μετατραπεί σε παράνομη διακίνηση ατόμων με σκοπό την οικονομική τους και κυρίως σεξουαλική εκμετάλλευση τους,το λεγόμενο trafficking. Η επικρατούσα μορφή παράνομης διακίνησης και εμπορίας ανθρώπων, στην Ελλάδα, αφορά στην ένταξη και εκμετάλλευσή τους στην πορνεία και δυστυχώς  η πλειονότητα αυτών, είναι γυναίκες και ανήλικα κορίτσια.

Όπως προαναφέραμε το φαινόμενο αυτό μπορεί να λάβει διάφορες μορφές, η Α.Π.Συκιώτου χαρακτηριστικά αναφέρει  τις ακόλουθες μορφές:1.εμπορία με σκοπό την καταναγκαστική/υποχρεωτική εργασία κυρίως παιδιών τα οποία εργάζονται διαρκώς με σκοπό βέβαια να «ξεχρεώσουν» ένα υποτιθέμενο, υπέρογκο, οικογενειακό χρέος, το λεγόμενο “dept bontage”,2εμπορία με σκοπό την καταναγκαστική σεξουαλική εκμετάλλευση και παροχή σεξουαλικών υπηρεσιών (κυρίως γυναικών και παιδιών),3.επαιτεία,4.παιδική πορνογραφία,5.εμπορία βρεφών για υιοθεσία,6εμπορία οργάνων του ανθρωπίνου σώματος και 7.στρατολόγηση ανηλίκων σε ένοπλες ομάδες.

Απο την άλλη πλευρά ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα στάδια που περιλαμβάνει το συγκεκριμένο φαινόμενο και τα οποία περιγράφησαν απο τον γνωστό Εγκληματολόγο Γρ.Λάζο.Πιο συγκεκριμένα τα εν λόγω στάδια είναι τρία,α)η στρατολόγηση (π.χ. απαγωγή, ολική ή μερική εξαπάτηση, «υποδούλωση»/δέσμευση λόγω χρεών), β) η μεταφορά από τη χώρα προέλευσης στη χώρα προορισμού (π.χ. με πλοίο, τραίνο, αεροσκάφος, οδικώς και πεζή, ταξί, αυτοκίνητα, φορτηγά, απροκάλυπτα ή κρυφά) και γ)η εμπορευματική ή οικονομική/σεξουαλική εκμετάλλευση, με κυρίαρχο σχήμα τη χώρα προέλευσης, τη χώρα διαμετακόμισης και τη χώρα υποδοχής (π.χ. κακομεταχείριση, κατακράτηση των ταξιδιωτικών εγγράφων και των εγγράφων ταυτότητας, περιορισμός/κράτηση και συνεχής επιτήρηση μέσα σε οίκους ανοχής ή σε άλλα «ασφαλή σπίτια», συνεχής αλλαγή τόπου, απειλές, εκφοβισμοί κ.ο.κ.).

Δύο πράγματα σημαντικά για τα οποία πρέπει να κάνουμε λόγο,προτού κλείσουμε,είναι οι παράγοντες που συντελούν στη διεθνική σωματεμπορία καθώς επίσης και το νομικό πλάισιο. Αναφορικά με τους παραγόντες θα μπορούσαμε να πούμε οτι είναι σύνθετοι και πολύπλοκοι καθώς διακρίνουμε παράγοντες που διαμορφώνονται ανάλογα με την προσφορά  αλλα παράλληλα και με την ζήτηση,άλλοτε πάλι παράγοντες που μπορεί να συνδέονται και με τα δύο προαναφερθέντα.Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται οικονομικοί παράγοντες ,κυβερνητικές πολιτικές και μια πλειάδα πρακτικών που μπορεί να διευκολύνουν την διεθνική σωματεμπορία,οι περιορισμοί της μεταναστευτικής πολιτικής και νομοθεσίας,ένοπλες συγκρούσεις και εσωτερικές αναταραχές,η οικονομική και οικογενειακή κατάσταση των γυναικών και η έλλειψη ευκαιριών για εργασία ,η αυξημένη ζήτηση σεξουαλικών υπηρεσιών καθώς επίσης και η υποτίμηση των δικαιώματων των γυναικών είναι μερικοί απο τους παράγοντες που ενισχύουν το φαινόμενο αυτό και το εκτοξεύουν στα ύψη.

Σύμφωνα δε, με τα στοιχεία της Αστυνομίας οφείλουμε να αναφέρουμε οτι τα  έτη 2007 και 2008 εξαρθρώθηκαν δυο από τις μεγαλύτερες εγκληματικές οργανώσεις, με διεθνή δράση, που δραστηριοποιούνταν στη σεξουαλική εκμετάλλευση αλλοδαπών γυναικών στη χώρα μας, σε χώρες της Ε.Ε. και σε τρίτες χώρες.Οιδιάφορες έρευνες διήρκησαν περισσότερο από ένα έτος με συνεργασία φυσικά  της INTERPOL της EUROPOL , τους Έλληνες Αστυνομικούς Συνδέσμους στο εξωτερικό και τους Αστυνομικούς Συνδέσμους άλλων κρατών στη χώρα μας.

Αναφορικά τώρα με την ισχύουσα νομοθεσία της χώρας μας η εμπορία ανθρώπων αναγνωρίζεται από το διεθνές δίκαιο ως σοβαρή παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων.Συγκεκριμένα ,στην Ελλάδα, τον Οκτώβριο του 2002 εκδόθηκε ο Ν. 3064/2002: «Καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, των εγκλημάτων κατά της γενετήσιας ελευθερίας, της πορνογραφίας ανηλίκων καθώς επίσης και  της οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής και αρωγή στα θύματα των πράξεων αυτών»(ΦΕΚ Α’ 248).Στο πρώτο μέρος, αναδιαμορφώνονται οι διατάξεις για το έγκλημα της σωματεμπορίας, προβλέποντας όλες τις σύγχρονες μορφές τέλεσης παρόμοιων εγκλημάτων (πρόσθεση νέου άρθρου 323Α του Π.Κ.)

Το νομοθετικό πλαίσιο που ίσχυε στην Ελλάδα, μέχρι το Ν. 3064/2002 ήταν ανεπαρκές, καθώς δεν τιμωρούνταν αυτοτελώς η παράνομη διακίνηση και εμπορία ανθρώπων, αλλά με επιμέρους διατάξεις του Ποινικού Κώδικα (ΠΚ), όπως οι διατάξεις για τη μαστροπεία (ΠΚ 349), την εκμετάλλευση πόρνης (ΠΚ 350), τη σωματεμπορία (ΠΚ 351).

Τα θύματα, πολλές φορές, δίχως άδεια παραμονής, εισέρχονταν σε μια διαδικασία εντοπισμού, σύλληψης, κράτησης και απέλασης χωρίς να τους παρασχεθεί οποιαδήποτε νομική, ψυχολογική, ιατρική ή/και υλική (υπο)στήριξη. Ο νόμος 3907/2011 για το trafficking προβλέπει να δίνονται άδειες διαμονής για ανθρωπιστικούς λόγους ακόμη και στα θύματα εμπορίας ανθρώπων που φοβούνται και δεν συνεργάζονται με τις διωκτικές αρχές.Επιπλέον η άδεια διαμονής αυτή, τους δίνει και το εισητήριο και για μια άδεια εργασίας,γεγονός που οι υποψήφιοι εργοδότες αγνοούν.Στην προκειμένη περίπτωση δυστυχώς το θύμα είναι υποχρεωμένο να εξηγήσει την κατάσταση στον υποψήφιο εργοδότη του,κανοντάς του γνωστή τη νομοθεσία που προβλέπεται για τα θύματα εμπορίας.Κάτι τέτοιο όμως,δημιουργεί προβλήματα στην αναζήτηση εργασίας,στιγματίζεται το θύμα και  οι γυναίκες στην προσπάθεια τους να  ξαναχτίσουν την ζωή τους κάνοντας μια νέα αρχή χάνουν κάθε ελπίδα. Έτσι απο τα παράπάνω γίνεται αντιληπτό οτι παρά τις αλλαγές που έχουν γίνει όσον αφορά την νομοθεσία και τις λοιπές βελτιστοποιήσεις της,εντούτοις το Τrafficking εξακολουθεί να απασχολεί.......αφού οι μέχρι τώρα αλλαγές δυστυχώς δεν έχουν επιφέρει καμία ουσιαστική βελτίωση στο φαινόμενο αυτό. 

 ΠΗΓΕΣ

Λάζος Γρ., Πορνεία και διεθνική σωματεμπορία στη σύγχρονη Ελλάδα: Ο πελάτης, εκδ. Καστανιώτης, Αθήνα 2002.

Μαγγανάς Α. & Γαβαλάκης Ν., Η ποινικοποίηση της συμπεριφοράς του πελάτη εκδιδόμενου ατόμου, Ποινική Δικαιοσύνη, 2000 (4), σ. 427επ.

Συκιώτου Α.Π., Εμπορία Ανθρώπων στα Βαλκάνια, εκδ. Αντ. Σάκκουλα, Αθήνα–Κομοτηνή 2003.

Γρ. Λάζος, Πορνεία και διεθνική σωματεμπορία στη σύγχρονη Ελλάδα- Ο πελάτης, Καστανιώτης, Αθήνα 2002.

Λάζος Γρ., Διεθνική σωματεμπορία…, ό.π., σ. 6. Αρχηγείο Ελληνικής Αστυνομίας, Ετήσια έκθεση για το οργανωμένο έγκλημα στην Ελλάδα, έτους 2004, Ανοικτή Έκδοση, Υπουργείο Δημόσιας Τάξης, Αθήνα, Μάιος 2005, σ. 10επ. & Αρχηγείο Ελληνικής Αστυνομίας, Ετήσια έκθεση περιγραφής για το οργανωμένο έγκλημα στην Ελλάδα, έτους 2005, Ανοικτή Έκδοση, Υπουργείο Δημόσιας Τάξης, Αθήνα, Σεπτέμβριος 2006, σ. 9επ.

 Λυδάκη.Ε. Το οργανωμένο έγκλημα Έννοια, χαρακτηριστικά, αντιμετώπιση, www.astynomia.gr

Γιωτοπούλου-Μαραγκοπούλου Α., Κρίσεις για το σχέδιο νόμου για την «Καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, των εγκλημάτων κατά της γενετήσιας ελευθερίας, της πορνογραφίας ανηλίκων και γενικότερα της οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής και αρωγή στα θύματα των πράξεων αυτών», Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ), 28/2/2002, text at: http://www.nchr.gr/category.php?category_id=68

Μ.Χ. Παπαγιαννοπούλου Το Φαινόμενο  της  Διεθνικής  Σωματεμπορίας στην Ελλάδα και  Διεθνώς,Αθήνα 2007

ΙΣΤΟΡΙΚΑ

Ε. Γάκη

 

Συνταγματικά κείμενα πριν την   Επανάσταση του 1821 (Χάρτα του Ρήγα και τα Συντάγματα των Επτανήσων)

 

Το πρώτο συνταγματικό ελληνικό κείμενο είναι η Χάρτα του Ρήγα Φεραίου Βελεστινλή, η νέα πολιτική διοίκηση των κατοίκων της Ρούμελης, της Μ. Ασίας, των Μεσογείων Νήσων και της Βλαχομπογδανίας το οποίο συντάχτηκε υπέρ των νόμων, της  ελευθερίας, της αδελφότης, της ισότης  και της πατρίδος.

Ο Ρήγας εκφράζοντας τις τάσεις της αστικής τάξης, που άρχισε να δημιουργείται και να ακμάζει στην Ελλάδα κατά κύριο λόγο, αλλά και στην υπόλοιπη Βαλκανική, θέλησε να συνδέσει την απελευθέρωση των βαλκανικών λαών με τις δυνάμεις και τις ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης. Σκοπός του είναι η διάλυση  της οθωμανικής  αυτοκρατορίας  με την βοήθεια του Ναπολέοντα Βοναπάρτη, Στρατηγού τότε της Γαλλικής Επανάστασης.  Ο βασικότερος όμως σκοπός του  είναι η δημιουργία μιας  ομοσπονδίας  εθνοτήτων ελεύθερων που θα αντικαταστήσει την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η βασική του έννοια ήταν το κράτος που εν τέλει θα προέκυπτε να είχε χαρακτήρα ελληνικό. Αυτό ήταν απόρροια του γεγονότος ότι το ελληνικό στοιχείο ήταν έντονο και διάσπαρτο σε παροικίες που υπήρχαν σ όλη την βαλκανική χερσόνησο, στην Κεντρική Ευρώπη, στην Μικρά Ασία και στον Εύξεινο Πόντο. Γι΄ αυτόν η δημοκρατία είναι << μια, μ όλον όπου συμπεριλαμβάνει εις τον κόπον της τα διάφορα γένη και θρησκείας>>. Αυτό σημαίνει ότι αντιλαμβάνεται την δημοκρατία σαν μια έννοια που στους κόλπους της περιλαμβάνει διαφορετικά γένη αλλά και όλες τις θρησκείες τον Χριστιανισμό, Τουρκισμό, Ιουδαϊσμό, χωρίς διακρίσεις και αφορισμούς.  Το σύνταγμα του Ρήγα απαρτίζεται από μια διακήρυξη με 35 άρθρα αναφερόμενα στα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα του ανθρώπου, αντίστοιχο με τις διακηρύξεις των γαλλικών επαναστατικών συνταγμάτων και από 122 άρθρα, τα οποία είναι και πιστή μετάφραση του γαλλικού συντάγματος και του ιακωβίνικου Συντάγματος του 1793.

Βασικό είναι το άρθρο 21, όπου ορίζει ότι << το έθνος παρασταίνει όλο το πλήθος του λαού, το οποίο είναι ως θεμέλιο της εθνικής παραστάσεως και όχι μόνον οι πλούσιοι ή οι προεστοί, τουρκιστί κοτζαμπάσηδες>>. Στο συγκεκριμένο άρθρο,  διαφαίνεται ότι την δύναμη για την κατάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ο Ρήγας την στηρίζει στις  λαϊκές μάζες, τις οποίες και θεωρεί πυλώνα του έθνους. 

Στο άρθρο 22, διακηρύσσει τα  κοινωνικά δικαιώματα << όλοι χωρίς εξαίρεσιν έχουν χρέος να ηξεύρουν γράμματα. Η πατρίς έχει να καταστήση σχολεία εις όλα τα χωριά δια τα αρσενικά και θηλυκά παιδιά. Εκ των γραμμάτων γεννάται η προκοπή με την οποία λάμπουν τα ελεύθερα έθνη….>>. Συγκεκριμένα αναφέρεται στην  υποχρέωση αλλά και στο ίσο δικαίωμα του λαού στην εκπαίδευση.  

Τέλος, το άρθρο 35 της διακήρυξης διαγράφει όλα τα ιδιωτικά και κοινοτικά χρέη << όπου εχρεωστούντο προ πέντε χρόνων και εις  αυτό το διάστημα επληρώνετο διάφορον εις τους δανειστάς …. διότι διπλώνουν τα κεφάλαια εις πέντε χρόνους >>.

Με το άρθρο 14 θεσπίζεται η βασική αρχή nullum crimen nulla poena sine lege (κανένα έγκλημα καμιά ποινή χωρίς υφιστάμενο νόμο) αλλά και απαγόρευση της αναδρομικότητας των ποινικών νόμων, επίσης στο τεκμήριο της αθωότητας του κατηγορουμένου, την απαγόρευση των βασανιστηρίων και της δουλείας και τέλος την αναλογία της ποινής. Όλες οι παραπάνω αρχές στοιχειοθετούν μέχρι και σήμερα βάσεις  του ποινικού δικονομικού δικαίου αλλά και της νομολογίας των ανώτατων δικαστηρίων της χώρας μας.

Το άρθρο 120 παρ. 1 Σχ. Συντ. προβλέπει την παροχή ασύλου σε << όλους τους αδικημένους ξένους και όλους τους εξωρισμένους από την πατρίδα των δι αιτίαν της ελευθερίας >>.  Αλλά και στο άρθρο 122 διαφαίνεται ο φιλελεύθερος χαρακτήρας του πολιτεύματος που υποστήριζε ο Ρήγας << το Σύνταγμα εγγυάται την απόλαυσιν όλων των δικαίων του ανθρώπου.>>. Βασικό συστατικό στοιχειού του πολιτεύματος που σχεδίασε ο Ρήγας είναι η καθιέρωση της ελληνικής γλώσσας. << όλοι οι νόμοι και οι προσταγαί γίνονται εις την απλήν των Ελλήνων  γλώσσα, ως πλέον ευκατάληπτον και εύκολον να σπουδασθή απ όλα τα εις το βασίλειον τούτο εμπεριεχόμενα γένη>>. Αλλά και οι δικαστικές αποφάσεις εκδίδονται << εν ονόματι του Ελληνικού Λαού >> (άρθρο 61).

Στη συνέχεια ακολουθούν τα τρία Συντάγματα της Επτανήσου (1800-1807)  τα οποία εκφράζουν το δίκαιο ενός εξαρτημένου κράτους γαιοκτημόνων, που για να διατηρήσουν τα προνόμια τους πάνω στους δουλοπάροικους, γίνονται πρόθυμα όργανα της ξένης κατοχής. Μορφή του πολιτεύματος των Επτά Νήσων είναι ενιαίο και αριστοκρατικό.  

Πρώτο το σύνταγμα του 1800, που επιβλήθηκε με την συνθήκη της Ρωσίας – Τουρκίας της 21.03.1800, καθιερώνει ολιγαρχική διακυβέρνηση του καθενός από τα 7 νησιά και των Επτά Ηνωμένων Νήσων, από συμβούλια ευγενών. (nobili). Τα άτομα που συγκροτούν τα συμβούλια ευγενών κατάγονται από τις Νήσους τάξεις Ευγενών. Αλλά μόνο τέτοιος τίτλος δεν θεμελιώνει δικαίωμα στη Συνταγματική Ευγένεια, αλλά αρκεί για την πιστοποίηση της ιθαγένειας γεννηθέντων εκτός Επτανήσου. Οι ευγενείς σωρευτικά πρέπει να διατηρούν τα ακόλουθα προαπαιτούμενα ήτοι την ιθαγένεια, την γέννηση εντός νομίμου γάμου, ετήσιο ρευστό εισόδημα, να μην ασκούν οι ίδιοι βάναυση τέχνη ή χειρονακτικό επάγγελμα, να μην  διατηρούν οι ίδιοι κατάστημα, να διάγουν βίο ευαγή, να γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση, να μην έχουν καταδικαστεί για ποινικά αδικήματα, να μην έχουν χρεοκοπήσει δόλια και να μην έχουν οφειλές στο Δημόσιο.   Επικρατούσα θρησκεία του Κράτους είναι η Ελληνορθόδοξη. Αλλά και η Ρωμαιοκαθολική θρησκεία είναι αναγνωρισμένη και προστατευόμενη.  Στη συνέχεια το Σύνταγμα του 1803, της γαλλικής προστασίας, συντάχθηκε από το νομοθετικό σώμα των Ιονίων Νήσων. Ορίζει ότι η δημοκρατία είναι αριστοκρατική και η εξουσία ανήκει στην συνταγματική ευγένεια (nobilita costituzionale) με βάση την κτηματική περιουσία. Οι γενικές συνελεύσεις των ευγενών ονομάζονται Σύγκλητοι.  Τέλος το σύνταγμα του 1807 της αγγλικής που δόθηκε από τον Βασιλιά της Αγγλίας Γεώργιο Γ, ορίζει αρχηγό της εκτελεστικής εξουσίας ένα Άγγλο αρμοστή διορισμένο από τον βασιλιά και νομοθετικό σώμα από 40 βουλευτές, 11 διορισμένους και 29 εκλεγμένους από το σώμα των ευγενών εκλεκτόρων. (corpo dei nobili elettori). Δημιουργείται ένα αυτόνομο κράτος ονομαζόμενο το Ηνωμένο Κράτος των Ιονίων Νήσων.

 

 

Πηγές

 

Ηλίου Η. Το Σύνταγμα και Αναθεώρηση του, εκδόσεις Θεμέλιο, 1975

Ζέβγου Γ., Σύντομη μελέτη της νεοελληνικής ιστορίας, β έκδοση, εκδόσεις τα Νέα Βιβλία, Αθήνα , 1945

Σβώλου Αλ. Συνταγματικόν δίκαιον, 1934 και 1942

Σαριπόλου Ν. ,Συνταγματικό Δίκαιο, 1923

Τρικούπη Σπ. , Ιστορία Ελληνικής Επαναστάσεως, 1994, εκδότης Λιβάνης

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ΝΤΕΛΗΓΙΩΡΓΗ ΑΙΜΙΛΙΑ:ΕΥΓΟΝΙΚΗ ΜΙΑ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ Ή ΕΠΙΣΤΗΜΗ;

Με τη σημαντική πρόοδο της βιολογίας και της γενετικής μηχανικής τα τελευταία χρόνια, η ευγονική εμφανίζεται και πάλι στο επίκεντρο συζητήσεων και βιοηθικού προβληματισμού.Όσοι αποδέχονται τις αντιλήψεις της ευγονικής υποστηρίζουν τις επεμβάσεις στο ανθρώπινο γονιδίωμα με σκοπό φυσικά  τη “βελτίωση” του ανθρώπου.

Η λέξη  ευγονική ακούγεται στους περισσότερους απο εμάς μια λέξη πραγματικά πρωτόφανής.Αναμφισβήτητα, όμως θα λέγαμε οτι το θέμα της ευγονικής είναι ιδιαίτερα σύνθετο και οφείλει να εξετάζεται διεπιστημονικά καθώς τα δεδομένα των επιστημών της βιολογίας,της ιατρικής,της ανθρωπολογίας είναι  ένα αναπόσπαστο κομμάτι για την μελέτη της ευγονικής.

Συγκεκριμένα,η ευγονική  δηλαδή η προσπάθεια να αποκτήσουν τα έμβια όντα ιδιαίτερα βιολογικά χαρακτηριστικά, υπήρξε από καταβολής του ανθρώπου. Χρησιμο­ποιήθηκε για την βελτίωση των φυτών και των ζώων  με σκοπό τη μέγιστη απόδοση. Στον άνθρωπο όμως η ευγονική, ευδοκίμησε για δυο κυρίους λόγους,οπώς χαρακτηριστικά αναφέρει ο Τ.Κουράκης:

Πρώτον εξαιτίας της επιστημονικής άγνοιας που υπήρχε μέχρι περίπου 50 ή 100 χρόνια για το πώς μεταβιβάζονται ορισμένα χαρακτηριστικά,καθώς ήταν πολλοί εκείνοι οι οποίοι θεωρούσαν ότι η κάθε είδους διαφορετικότητα  και απόκλιση από το μέσο όρο κληρονομείται όπως η ομοφυλοφιλία,η εγκληματικότητα, ο αλκοολισμός κ.α .

Δεύτερον η αντίληψη ότι δεν πρέπει η κοινωνία να επιβαρύνεται από τα αποκλίνοντα άτομα με το να τα συντηρεί και επιπλέον αυτά τα άτομα να συμμετέχουν στην αναπαραγωγή της ανθρωπότητας, η οποία με αυτό τον τρόπο να υφίσταται μείωση της βιολογικής της ποιότητας.Η θέση αυτή οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η κοινωνία όχι μόνον δεν έχει καμία υποχρέωση να συντηρεί τα αποκλίνοντα άτομα αλλά οφείλει να τα εμποδίζει να συμμετέχουν στην διαδικασία της αναπαραγωγής.

Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι η ιστορία της ευγονικής δεν  συνδέεται μόνο  με τις ναζιστικές θηριωδίες,αλλα και με την έννοια της βελτίωσης και την καθαρότητα της φυλής,υπήρξε και πριν και μετά από το ναζισμό.

Ο Galton ήταν εκείνος που χρησιμοποίησε για πρώτη φορά τον όρο ευγονική ως «την επιστήμη που μελετά τους κοινωνικά ελέγξιμους  παράγοντες που μπορούν να βελτιώσουν ή να μειώσουν τα φυλετικά προσόντα των μελλοντικών  γενεών τόσο σωματικά όσο και νοητικά».

O Francis Galton, ξάδελφος του Δαρβίνου, θεμελιώνει την επιστήμη της γενετικής κληρονομιάς, την ευγονική ,αντλώντας τα πρότυπά του από την εκτροφή των ζώων και την καλλιέργεια των φυτών.

Το πρώτο κύμα της ευγονικής, από την εμφάνισή της μέχρι το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, απλώνεται σε όλες τις ανεπτυγμένες καπιταλιστικά χώρες και βρίσκει υποστηρικτές από ένα ευρύ φάσμα ιδεολογικών αντιλήψεων.Συγκεκριμένα ορισμένες χώρες της Ευρώπης ,η Γερμανία ,η Σουηδία και πέραν του Ατλαντικού οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής ενστερνίζονται τις απόψεις αυτές με πρώτη φυσικά την ανάπτυξη της λεγόμενης θετικής ευγονικής,που ήταν οι γάμοι μεταξύ προικισμένων όπως χαρακτηριστικά αναφέρονταν για να περάσουμε αργότερα και στην αρνητική ευγονική η οποία υποστήριζε την αποτροπή γάμων γενετικά βεβαρημένων,νομοθέσιες που επιβάλλουν την στείρωση των γενετικά μειονεκτικών και των φορέων,ακόμα και την θανάτωση των προαναφερθέντων αυτών ατόμων φθάνοντας εως και τα κρεματόρια του Χίτλερ.

Έτσι όπως γίνεται αντιληπτό απο τα παραπάνω,η εν λόγω θεωρία  στηρίζεται στην πεποίθηση ότι ανάμεσα στους ανθρώπους υπάρχει βιολογική ανισότητα.Οι διαφορές τους είναι βιολογικές και όχι πολιτισμικές, γι’ αυτό επιδιώκεται πρωτίστως η εξάλειψη κάθε βιολογικής ατέλειας και στη συνέχεια η βελτίωση των φυσιολογικών χαρακτηριστικών του ανθρώπου, με σκοπό τη βιολογική ανωτερότητά του.Με λίγα λόγια η ευγονική αποδίδει τα κοινωνικά προβλήματα και την κοινωνική ανισότητα σε βιολογικούς παράγοντες. Γι’ αυτό, σύμφωνα με την ευγονική, η βιολογική τελειοποίηση κάθε ανθρώπου θα οδηγήσει βαθμιαία στη δημιουργία της τέλειας κοινωνίας.

Τελικά όμως τι είναι η ευγονική?

Η ευγονική δεν περιορίζεται στη χρήση της γενετικής ως μέσο για τη βιολογική βελτίωση του είδους,αλλά είναι μια φιλοσοφική τάση, η οποία στηρίζεται σε ιδεολογίες, όπως είναι ο κοινωνικός δαρβινισμός και ο ωφελιμισμός, οι οποίες χρησίμευσαν ως φιλοσοφικό υπόβαθρο των θιασωτών της.

Συγκεκριμένα θα παραθέσω τα λόγια του Δαρβίνου τα οποία θα μας βοηθήσουν να βγάλουμε τα συμπερασματά μας σχετικά με την απαρχή της ευγονικής και εν κατα κλειδι την εξελιξή της.’’Όλα αυτά τα ζωντανά, λέει  ο Δαρβίνος , ποικίλουν , μεταμορφώνονται , τροποποιούνται ασταμάτητα κάτω απο την επιρροή του περιβάλλοντος και των συνθηκών του.

Απο την άλλη πλευρά,οι ακατέργαστοι πόροι της φύσης δεν είναι αρκετά σημαντικοί  για να αρκούν για όλα τα άτομα τα οποία γεννιούνται και ζητούν να επιβιώσουν.Δεν υπάρχει αρκετός χώρος ούτε αρκετή τροφή γι΄αυτο το αναρίθμητο πλήθος των νεοφερμένων. Υπάρχει λοιπόν μάχη για την ύπαρξη,διαμάχη για να ζήσεις και τα όντα τα οποία θριαμβεύουν δεν επιζούν παρα μόνο εις βάρος των άλλων.

Οι πιο δυνατοί,οι καλύτεροι,οι διάνοιες,οι πιο ικανοί,με μια λέξη,καταφέρνουν να νικήσουν τις δυσκολίες  και τους κινδύνους της ζωής ,ενώ οι πιο αδύναμοι,οι λιγότερο ικανοί,μη έχοντας λάβει τα ίδια όπλα ούτε τις ίδιες εγγυήσεις επιτυχίας,είναι αλύπητα θυσιασμένοι,μαραίνονται και εξαφανίζονται.

Αυτό το διπλό φαινόμενο του αποκλεισμού των αδύναμων ατόμων και της επιβίωσης των δυνατών ατόμων επιχειρείται υπέρ του φυσικού νόμου τον οποίο ο Δαρβίνος ονομάζει νόμο της διαλογής.

Οπως στο τέλος,οι ικανότητες των ατόμων τείνουν να διαδοθούν στους απογόνους τους και να αναπαραχθούν σ’εκείνους,φτάνει ότι,οι δυνατοί μένοντας μόνοι ,οι ικανότητες , οι οποίες  τους δίνουν αξία να κατακτήσουν την νίκη στον ζωντανό ανταγωνισμό ,διαιωνίζονται κληρονομικά και καταλήγουν στην φυλή,μέχρι που το παιχνίδι των ίδιων νόμων,να εμφανιστεί απότομα,κάτω απο την αυτοκρατορία των ευνοικών συνθηκών,μια φυλή ακόμα ανώτερη,η οποία καλύτερα οπλισμένη,πιο δυνατή,πιο ικανή,διαλέγει με την σειρά της τους αρχαίους προνομιούχους.

Αυτός είναι σύμφωνα με τον Δαρβίνο ο νόμος του σύμπαντος.Αυτή είναι η αρχή της εξέλιξης,η οποία,απο στάδιο σε στάδιο,ελευθέρωσε αργά τα ανώτερα ζώα αυτών των στοιχειωδών οργανισμών οι οποίοι βλαστάνουν στις χαμηλές περιοχές της ζωής.

Αυτό χάρη στην συνάντηση αυτών των τεσσάρων επιρροών,της μάχης για την ζωή,της αδιάλειπτης μεταβολής των αρχικών τύπων της κληρονομικής μετάδοσης αυτών των τροποποιήσεων στους απογόνους και τελικά της φυσική διαλογής,αυτό θα πεί την εκδίωξη των κατωτέρων όντων,την οποία ολοκληρώνει και συνεχίζει η παντοτινή πρόοδος της μόνιμης δημιουργίας.

Σε αντίθεση καταλαβαίνουμε εύκολα το μέρος απο το οποίο βγάζουμε τους πρωταθλητές της κοινωνικής ανισότητας.Η Θεωρία του Δαρβίνου όμως επεκετείνεται στον άνθρωπο?Ρυθμίζει την ανάπτυξη του ανθρώπου όντας κοινωνικό όν  όσο η ανάπτυξη του ανθρώπου όντας ζωντανό όν?

Ποια είναι η επίδραση της στην πρόοδο των ατόμων και των λαών?Αυτα είναι ερωτήματα που μας απασχολούν και επιτακτική η ανάγκη να απαντηθούν.

Απο την άλλη ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα λόγια του Χεγκελ,ο οποίος εκφραζει την άποψη οτι ‘’ο δαρβινισμός είναι μάλλον πιο σοσιαλιστικός.Αν θέλουμε να τον ορίσουμε ως μια πολιτική τάση,αυτή η τάση θα μπορούσε να ήταν η αριστοκρατική.Η θεωρία της επιλογής,δεν μας διδάσκει ,μεσα στην ανθρώπινη ζωή,όπως εκείνη στα φυτά και στα ζώα,παντού και πάντοτε,μια μικρή προνομιούχα μειοψηφία καταφέρνει μόνη να ζεί και να αναπτύσσεται.’’

Ωστόσο,πρέπει  να πούμε εξ’αρχής ότι η νέα ευγονική δεν σχετίζεται  αναγκαστικά με τη ναζιστική εμπειρία από την οποία πέρασαν βέβαια και πενήντα χρόνια και ακόμη δεν ταυτίζεται με τη βία και τη φυλετική καθαρότητα. Η νέα ευγονική θα μπορούσε να εκφραστεί η άποψη οτι  είναι ίσως πολύ πιο επικίνδυνη παρόλο που  δεν έχει μέσα της ούτε το στοιχείο της βίας,αλλά  ούτε και εκείνο του εξαναγκασμού.Οι φόβοι φαίνεται να κυριαρχούν.

Η ευγονική  συνεχίζει να κάνει αισθητή την παρουσία της και στη σημερινή εποχή. Τα επιτεύγματα στον τομέα της μοριακής βιολογίας και της γενετικής που σημειώθηκαν από τη δεκαετία του 1970 και έπειτα  σηματοδοτούν την έλευση μιας νέας ευγονικής.Η αποκωδικοποίηση του DNA σε συνδυασμό με τις προόδους της προγνωστικής ιατρικής και τη ραγδαία εξέλιξη της γενετικής μηχανικής φέρνουν την ευγονική μπροστά σε νέες προοπτικές.

Οι νέες γενετικές τεχνολογίες φέρνουν στη μνήμη εικόνες του παρελθόντος. Οι αναρίθμητες δυνατότητες των νέων τεχνολογιών οδηγούν τη σκέψη στην πιθανότητα μελλοντικής εμφάνισης μιας σειράς δυσάρεστων καταστάσεων.Η σωστή χρήση από την κατάχρηση των νέων επιτευγμάτων δεν απέχει πολύ. Στην εποχή του πολιτισμού του γονιδίου οι επιστήμες της ζωής εμπλέκονται πλέον σε ο,τιδήποτε αφορά την εξέλιξη του ανθρώπου και γίνονται αντικείμενο προσδοκιών και αναζητήσεων.

Εν κατα κλείδι, θα μπορούσαμε να εκφράσουμε την άποψη οτι  ο στόχος των ευγονικών πρακτικών δεν ήταν ιατρικός αλλά περισσότερο ιδεολογικός.Οι υπέρμαχοί τους ήθελαν να δικαιολογήσουν τις κοινωνικές εφαρμογές των θεωριών τους, με πρόφαση την κληρονομικότητα των χαρακτηριστικών που ήθελαν να προωθήσουν (θετική ευγονική) ή αυτών που ήθελαν να εξαλείψουν την(αρνητική ευγονική),όπως προαναφέραμε.

Με αυτόν τον τρόπο, δινόταν προνομιακή θέση στο «έμφυτο» έναντι του «επίκτητου», σκοπεύοντας  στην  ενδυνάμωση των βιολογικών χαρακτηριστικών αλλα παράλληλα και στην αποδυνάμωση των κοινωνικών

Η ευγονική δεν είναι ένα γεγονός που ανήκει καθαρά στο παρελθόν, συνεχίζεται στο παρόν και είναι πολύ πιθανό να σημειώσει μεγαλύτερη έξαρση στο μέλλον.Οι νέες ιατρικές τεχνολογίες, ανάμεσα στα πολλά πλεονεκτήματα που προσφέρουν στην ανθρωπότητα, εγκυμονούν και πολλούς κινδύνους , ενδεχομένως,απο  κακή χρήση των ανθρώπων που αποσκοπούν  κυρίως σε ιδιαίτερες μορφές εξέλιξης της ευγονικής.Στο μέλλον είναι πολύ πιθανό να διαπιστώσουμε σε ποιο βαθμό αυτές θα εκπληρωθούν.

Το ερώτημα που γεννάται είναι η ευγονική μπορεί να προσφέρει στην ανθρωπότητα και μέχρι ποιο βαθμό? Και το ζήτημα είναι εάν η ανθρωπότητα έχει τον ηθικό εξοπλισμό να χειριστεί αυτές τις ανακαλύψεις με φρόνηση τέτοια ωστε να μην αποβεί επικινδυνή για την ίδια.

πηγή:Τ.Κουράκης,Η ευγονική σήμερα,23-01-2008,www.http://kourakis.gr/articles.

πηγή: Francis Galton, Inquiries into Human Faculty and its Development, Λονδίνο, 1883.

πηγή:Jürgen Habermas, Το μέλλον της ανθρώπινης φύσης: Προς μια φιλελεύθερη ευγονική; και Πίστη και γνώση, μετφ., Μαρία Τόπαλη, Αθήνα, Scripta, 2004.

πηγή:Emile Gautier,Le Darwinisme social,μετάφραση απο Αιμιλία Ντεληγιώργη,2014.