Αγγελική Καλλιμανώλη. Το όραμα του Hitler και τα πειράματα σε ανθρώπους

Αγγελική Καλλιμανώλη

Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Εγκληματολογίας

Πάντειο Πανεπιστήμιο

      

                           Το όραμα του Hitler και τα πειράματα σε ανθρώπους

  Σύμφωνα με το βιβλίο που ο Χίτλερ έγραψε στη φυλακή με τίτλο Mein Kampf (Ο Αγών μου), η ναζιστική ιδεολογία - έντονα επηρεασμένη από τον φασισμό που εγκαθίδρυσε ο Benito Amilcare Andrea Mussolini (1833-1945) στην Ιταλία - πρεσβεύει ότι οι Εβραίοι, οι Αθίγγανοι και οι ομοφυλόφιλοι δεν έχουν καμία απολύτως θέση στον κόσμο καθώς θεωρούνται υπάνθρωποι (Untermenschen). Ο Χίτλερ είχε ένα όραμα, την βελτίωση και υπεροχή της Άριας φυλής[1], της οποίας τα χαρακτηριστικά αποτελούσαν τα ξανθά μαλλιά, τα μπλε μάτια, η σωματική διάπλαση και ο υψηλός δείκτης νοημοσύνης.[2] H λέξη «Άριος» προέρχεται από τη σανσκριτική arya (ευγενής). Οι εθνολόγοι δεν της αναγνωρίζουν καμιά επιστημονική αξία, αλλά οι ναζιστές πίστευαν ότι Άριος είναι ο βόρειος και μη εβραϊκής καταγωγής κάτοικος του Καυκάσου. Η Άρια φυλή εθεωρείτο η ανώτερη όλων των υπολοίπων στην Ευρώπη του παρελθόντος, με τα μέλη της να διαθέτουν στοιχεία θεανθρώπων.

  Ανατριχιαστικό παράδειγμα της υπεροπτικής ανωτερότητας των Γερμανών ναζιστών αποτέλεσε η εφαρμογή του Προγράμματος Ευθανασίας T-4 (Aktion T-4), το οποίο είχε απώτερο σκοπό τη διατήρηση της ‘‘γενετικής καθαρότητας’’ του γερμανικού πληθυσμού και την εξάλειψη των ‘‘ελαττωματικών’’ γονιδίων από την Άρια φυλή, προχωρώντας σε μαζικές εκτελέσεις (ή στειρώσεις) ανθρώπων με διανοητικές ή γενετικές ασθένειες, οι οποίοι,  σύμφωνα με το ναζιστικό καθεστώς είχαν “μια  ζωή που δεν αξίζει να ζει κανείς”.[3] Ο Χίτλερ πίστευε ότι η χώρα είχε γίνει αδύναμη, είχε διαφθαρεί από την έγχυση των εκφυλισμένων στοιχείων στο αίμα της, τα οποία έπρεπε να αφαιρεθούν γρήγορα.[4] Πίστευε ότι η Γερμανία θα μπορούσε να γίνει και πάλι ισχυρή μόνο αν το κράτος επιβάλει τις αρχές της φυλετικής υγιεινής και ευγονικής στη γερμανική κοινωνία. Στα πλαίσια αυτά, έλαβε χώρα και η επιχείρηση Ράινχαρντ (Aktion Reinhard) που είχε ως στόχο την εξόντωση όλων των Εβραίων στην κατεχόμενη από τους Γερμανούς Πολωνία, και έμεινε στις σελίδες της Ιστορίας απαριθμώντας τουλάχιστον 2 εκατομμύρια θύματα.[5]

  Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, διεξήχθησαν εκατοντάδες πειράματα ευγονικής προς  χάριν του οράματος της ναζιστικής ιδεολογίας περί φυλετικής κάθαρσης και δημιουργίας μιας ‘‘ανώτερης φυλής’’. Πρωτεργάτης στο όραμα αυτό και πιστός συνεργάτης του Χίτλερ, ήταν ο Γερμανός γιατρός Josef Mengele (1911-1979), γνωστός και ως ο Άγγελος του Θανάτου (Todesengel von Auschwitz), ο οποίος τοποθετήθηκε το 1943 στο στρατόπεδο του Auschwitz[6] προκειμένου να διεξάγει τα φρικαλέα πειράματά του. Ο Mengele προσπαθούσε να βρει έναν τρόπο να κατασκευάσει μια τελειοποιημένη Άρια φυλή - που τόσο πολύ επιθυμούσε ο Χίτλερ - μέσα από μια σειρά σαδιστικών βασανιστηρίων, μετατρέποντας το Auschwitz σε μια μηχανή βιομηχανοποιημένου θανάτου. Ειδικότερα, εκατοντάδες μικρά παιδιά εκτείθονταν σε ακτίνες Χ προκειμένου να ξανθίσουν τα μαλλιά τους ενώ σε χιλιάδες άλλα αφαιρούνταν τα μάτια τους στην προσπάθεια του Mengele να ανακαλύψει το γενετικό μυστικό των γαλανών ματιών ή εκχύνονταν μέσα στα μάτια τους ειδικά κολλύρια προκειμένου αυτά να αποκτήσουν γαλανό χρώμα. Στις περισσότερες των περιπτώσεων, τα παιδιά τυφλώνονταν αφού πρώτα υπέφεραν από φρικτούς πόνους. Τεχνητές εγκυμοσύνες, μεταμοσχεύσεις γεννητικών οργάνων, ενέσεις φαινόλης στην καρδιά, αφαίρεση ζωτικών οργάνων δίχως χρήση αναισθητικού, έκθεση σε αέρια, χορήγηση ποικίλων ενέσιμων ουσιών είναι μόνο μερικά από τα αναρίθμητα πειράματα που διεξήγαγαν οι Ναζί στους φυλακισμένους των στρατοπέδων συγκέντρωσης.

  ‘‘Αδυναμία’’ του Mengele υπήρξαν οι δίδυμοι, αφού θεωρούσε ότι δύο οργανισμοί με πανομοιότυπη κατασκευή αποτελούσαν το τέλειο είδος πειραματόζωου. Τα ιστορικά αρχεία και οι μαρτυρίες μάς κατακλύζουν από αναφορές σε απάνθρωπες τεχνικές: εξαναγκαστικές αιμομικτικές σεξουαλικές επαφές και εγκυμοσύνες, μεταγγίσεις αίματος από τον έναν αδερφό στον άλλον, αλλαγή φύλου, τοποθέτηση βακτηριδίων μέσα στον οργανισμό τους και απανωτές επεμβάσεις. Υπήρξαν, μάλιστα, περιπτώσεις που έραβε μεταξύ τους τα δύο δίδυμα αδέρφια προκειμένου να ‘‘δημιουργήσει’’ σιαμαία. Ο Mengele παρατηρούσε τις αντιδράσεις των διδύμων και κατέγραφε τα αποτελέσματα των πειραμάτων του τα οποία έστελνε στον μέντορά του Otmar Freiherr von Verschuer (1896-1969) του Kaiser Wilhem Institute του Βερολίνου, ενώ όταν πέθαινε το ένα συνέχιζε τις δοκιμές του στο άλλο. Δυστυχώς, οι σημειώσεις αυτές δεν υπάρχουν πια αφού ο Verschuer τις έκαψε, μόλις το Auschwitz απελευθερώθηκε από τους Σοβιετικούς την 25^η Ιανουαρίου του 1947 με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Πάβελ Κουρότσκιν. Μένουν μονάχα οι μαρτυρίες των επιζήσαντων από τα πειράματα, καθώς και κάποιων γιατρών που εργάζονταν εκεί. 

  Εκτός όμως από τα παραπάνω, οι Ναζί γιατροί διεξήγαγαν πολυάριθμα πειράματα και σε άλλα ναζιστικά στρατόπεδα και έκαναν εμπειρικές παρατηρήσεις. ‹‹Πόσο καιρό χρειάζεται ένας άνθρωπος που δουλεύει σε σκοτεινές υπόγειες στοές για να τυφλωθεί; Σε πόσο διάστημα πεθαίνει ένας άνθρωπος που υποσιτίζεται, εργάζεται σκληρά, κοιμάται ελάχιστα και είναι στα τελευταία στάδια της φυματίωσης, αν μετά από ένα κρύο ντους τον αφήσεις γυμνό και βρεγμένο πάνω στο τσιμέντο, στο προαύλιο του στρατοπέδου;››[7] Στο στρατόπεδο Dachau[8] γίνονταν πειράματα κρατουμένων σε παγωμένο νερό μέχρι να διαπιστωθεί η αντοχή του ανθρώπινου οργανισμού ή εξέθεταν τους κρατούμενους γυμνούς τη νύχτα στο χιόνι ή, επίσης, δοκιμάζονταν για πόσο χρόνο θα κατάφερναν να ζήσουν πίνοντας μόνο θαλασσινό νερό.

  Στις 20 Νοεμβρίου του 1945 ξεκίνησε η περιβόητη δίκη της Νυρεμβέργης κατά 24 μελών του Εθνικοσοσιαλιστικού Γερμανικού Εργατικού Κόμματος (NSDAP), συγκροτούμενη από το ομώνυμο Διεθνές Στρατιωτικό Δικαστήριο με αρχιδικαστή τον Βρετανό Sir Geoffrey Lawrence. Οι κατηγορίες που απαγγέλθηκαν αφορούσαν συνωμοσία, εγκλήματα κατά της ειρήνης, εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Η δίκη έληξε την 1^η Οκτωβρίου του 1946 με 19 από τους 24 κατηγορούμενους να θεωρούνται ένοχοι[9] και οι περισσότεροι από αυτούς να καταδικάζονται σε θάνατο.  Η Κυβέρνηση του Γ’ Ράιχ και το Γενικό Επιτελείο αυτού, το κόμμα NSDAP, η SS (Υπηρεσία Προστασίας του Εθνικοσοσιαλιστικού Γερμανικού Εργατικού Κόμματος), η SD (Υπηρεσία Ασφαλείας), η Γκεστάπο, τα SA (Γερμανικά Τάγματα Εφόδου) και η Ανώτατη Διοίκηση της Wehrmacht (O.K.W.) θεωρήθηκαν, επίσης, από το δικαστήριο ως εγκληματικές οργανώσεις - αν και τότε είχαν διαλυθεί.

  Το ποιος θα αποζημιώσει ψυχικά τους επιζήσαντες  όλης αυτής της θηριωδίας, καθώς και τους συγγενείς των αποθανόντων, είναι ένα άλλο κεφάλαιο για το οποίο δεν έχει βρεθεί ακόμα ικανοποιητική απάντηση. Είναι βέβαιο, πάντως, πως καμιά χρηματική αποζημίωση δεν αναπληρώνει το αίμα και τον πόνο που αποτυπώθηκε στις σελίδες της ιστορίας. Το ερώτημα που παραμένει είναι: ‘‘Ήρθε η Νέμεσις; ‘Η μήπως όχι ακόμα;’’

---

[1] Ως απόγονοι των αρίων θεωρούνται, σύμφωνα με την Αριοσοφία, τα ευρωπαϊκά φύλα και μεταξύ αυτών κυρίως οι Έλληνες, οι Ρωμαίοι και οι Γερμανοί. Η διδασκαλία της Αρυοσοφίας αναπτύχθηκε από τον ο Γκουίντο φον Λιστ (1848-1919), ο οποίος ερμήνευε τον κόσμο ως μια διαρκή σύγκρουση ανάμεσα στην κυρίαρχη φυλή των Αρίων και στις κατώτερες φυλές των μη Αρίων: Σλάβων, Λατίνων και Εβραίων.

[2] Goodrich – Clarke Nicholas, Οι αποκρυφιστικές ρίζες του ναζισμού, Μαντάς Κ. (μτφ.), εκδόσεις Περισκόπιο, Αθήνα, 2006.

[3] Henry Friedlander: The Origins of Nazi Genocide. From Euthanasia to the Final Solution. University of North Carolina Press, Chapel Hill & London, 1995.

[4] Evans Richard, The Third Reich in Power, Penguin Press, 2005, σελ. 429.

[5] Henry Friedlander, ό.π., 1995.

[6] Το στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς (Konzentrationslager Auschwitz-Birkenau) ήταν ένα από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Ναζιστικής Γερμανίας. Τα ερείπια του στρατοπέδου βρίσκονται περίπου 60 χλμ. δυτικά της Κρακοβίας, κοντά στην κωμόπολη Όσβιετσιμ.  Η συνολική του έκταση ανερχόταν στα 40 km². Το Άουσβιτς αποτελούνταν από τρία κύρια και 39 δευτερεύοντα στρατόπεδα. Τα τρία κύρια στρατόπεδα ήταν: Άουσβιτς Ι (το αρχικό στρατόπεδο συγκέντρωσης και το διοικητικό κέντρο ολόκληρου του συγκροτήματος), Άουσβιτς ΙΙ Μπίρκεναου (στρατόπεδο εξόντωσης), Άουσβιτς ΙΙΙ Μόνοβιτς (στρατόπεδο εργασίας). Το Άουσβιτς ΙΙ Μπίρκεναου είναι το στρατόπεδο εξόντωσης, το οποίο οι περισσότεροι άνθρωποι συνδέουν με το όνομα "Άουσβιτς". Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι κρατήθηκαν φυλακισμένοι εκεί υπό άθλιες συνθήκες και εκατομμύρια άλλοι δολοφονήθηκαν. Από το 1979 ανήκει στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Για περισσότερες πληροφορίες βλ. Y. Gutman & M. Berenbaum, Anatomy of the Auschwitz Death Camp, Indiana University Press, 1994 και http://en.auschwitz.org/m/, επίσκεψη 22/09/2014.

[7] Ρηγάτος Γερ., «Πειραματισμοί στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ο βιασμός της Ιατρικής απ' το φασισμό», Τετράδια Ψυχιατρικής, τεύχος 47, ΨΝΑ, 1994.

[8] Ήταν το πρώτο από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης που δημιούργησαν οι Ναζί, το οποίο αρχικά χρησίμευσε για πολιτικούς κρατούμενους, αντίπαλους του ναζιστικού καθεστώτος. Το στρατόπεδο κατασκευάστηκε τον Μάρτιο του 1933 στην πόλη Dachau που βρίσκεται κοντά στο Μόναχο. Αποτελούνταν από 32 κτίρια για κρατούμενους, ένα από τα οποία ήταν δεσμευμένο για "ιατρικά πειράματα". Το στρατόπεδο Dachau αποτέλεσε πρότυπο οργάνωσης και των υπολοίπων στρατοπέδων που δημιούργησε το Ναζιστικό καθεστώς.

[9] Να σημειωθεί ότι ο Mengele είχε εξαφανιστεί εκείνο το διάστημα και δεν δικάστηκε, αν και καταζητούνταν. Απεβίωσε την 7^η Φεβρουαρίου του 1979 από πνιγμό κατά τη διάρκεια εγκεφαλικού επεισοδίου στη θάλασσα. Η ταφή του πραγματοποιήθηκε στο Embu das Artes της Βραζιλίας με το όνομα "Wolfgang Gerhard", του οποίου την ταυτότητα χρησιμοποιούσε από το 1971. Βλ.  Levy Alan, Nazi Hunter: The Wiesenthal File, Constable & Robinson London, 2006 (1993), σελ. 294-295.