Αγγελική Καλλιμανώλη. Βιοπειρατεία (Βiopiracy): Ένα ταχέως αναπτυσσόμενο φαινόμενο

Αγγελική Καλλιμανώλη

Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Εγκληματολογίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο

  

      Βιοπειρατεία (Βiopiracy): Ένα ταχέως αναπτυσσόμενο φαινόμενο

  Το 1986 ο Loren Miller απέκτησε αμερικανικό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για την υποτιθέμενη ανακάλυψη μιας ποικιλίας αμπέλου του Αμαζονίου γνωστή και ως Ayahuasca. Η ύπαρξη αυτής της πατέντας αποκαλύφθηκε το 1994 από τους αντιπρόσωπους των αυτόχθονων της περιοχής εκείνης, στην οποία οι τελευταίοι  καλλιεργούσαν επί αιώνες την ποικιλία Ayahuasca για θεραπευτικούς και θρησκευτικούς σκοπούς.[1] Πώς, λοιπόν, ένας ‘‘ξένος’’ έρχεται και κατοχυρώνει δικαιώματα στο προϊόν το οποίο μία φυλή αναπτύσσει εδώ και χιλιάδες έτη;

  Oι πολυεθνικές εταιρείες, ως στενοί ‟συνεργάτες” του καταναλωτισμού, έχουν εξαπολύσει ένα ανελέητο κυνήγι του φυσικού πλούτου κατοχυρώνοντας υλικά και πνευματικά δικαιώματα ‟ιδιοκτησίας” σε τόπους, φυτά και ζώα τα οποία δεν τους ανήκουν. Από το 1400 και έπειτα, όπου και σηματοδοτήθηκε η εποχή του ιμπεριαλισμού, οι υπο - αναπτυσσόμενες και ανεκμετάλλευτες περιοχές του κόσμου ήταν έτοιμες προς αφαίμαξη του φυσικού τους πλούτου. Φυσικά και οι ιθαγενείς δεν είχαν καμία δικαιοδοσία και κανένα δικαίωμα ενώ συχνά εκδιώχνονταν από τον τόπο τους, προκειμένου τα καπιταλιστικά μέσα έρευνας και παραγωγής να δρουν ανενόχλητα.

  ‘‘Λαμπρό’’ παράδειγμα του παρελθόντος αποτελούν και οι παραβιάσεις των συνθηκών μεταξύ αμερικανικών κυβερνήσεων (κρατικών και ομοσπονδιακών) και Ινδιάνικων φυλών από πλευράς των πρώτων, προκειμένου να επωφεληθούν οι πολυεθνικές από την απόσπαση σπάνιων πόρων της γης που κατοικούσαν οι Ινδιάνοι.[2] Σύμφωνα με τον Rush, πέρα από τις ‟πολιτισμένες‟ εισβολές σε αυτόχθονες λαούς και περιοχές, oι σύγχρονες αποικιοκρατικές παρεμβάσεις υποδηλώνουν ότι - ακόμα και αν υπάρχουν επισυναπτόμενες συνθήκες ή κατοχυρωμένα δικαιώματα επί της γης - κυβερνήσεις και εταιρείες δρουν ελεύθερες εκμεταλλευόμενες τέτοιες περιοχές λ.χ. για την ξυλεία ή τα αποθέματα νερού τους.[3]  

Εάν τα παραπάνω δεν συνιστούν κρατικό-επιχειρηματικό έγκλημα, τότε τι άλλο μπορεί να συνιστούν; Ζούμε σε μια νεοαποικιακή κοινωνία όπου οι κρατικές και πολυεθνικές επιχειρήσεις δεν διστάζουν μπροστά σε τίποτα και κανέναν προκειμένου να ικανοποιήσουν τα συμφέροντά τους και να αντικρύζουν το χρηματικό τους απόθεμα να πολλαπλασιάζεται με ξέφρενους ρυθμούς.  Είναι φανερό, θα τολμούσαμε να πούμε, ότι εγκαινιάσθηκε πλέον μια εποχή βιο–ιμπεριαλισμού, όπου οι αυτόχθονες πληθυσμοί δεν διαθέτουν κανένα είδος ελέγχου στον τόπο τους και παραγκωνίζονται από τους φιλόδοξους επιχειρηματικούς γίγαντες, οι οποίοι απολαμβάνουν πλήρους νομιμοποίησης των πράξεων τους.

---

[1] South N., ‘‘The Corporate Colonisation of Nature: Bio-prospecting, Bio-piracy and the Development of Green Criminology’’, σε P. Beirne και N. South (επιμ.), Issues in Green Criminology, Willan Publishing, Devon, 2006, σ. 239.

[2] Robyn L., ‘‘Violations of Treaty Rights’’, σε R. J. Michalowski και R. C. Kramer (επιμ.), State-Corporate Crime: Wrongdoing at the Intersection of Business and Government, Rutgers University Press, New Brunswick, 2006, σσ. 195-197.

[3] Rush S., ‘’Aboriginal Resistance to the Abuse of Their National Resources: The Struggles for Trees and Water’’, σε S. Boyd, D. Chunn και R. Menzies (επιμ.), Toxic Criminology: Environment, Law and the State in Canada, Fernwood Publishing, Halifax, 2002.